KÜLTÜR NEDİR
Kültür, bir toplumu diğer toplumlardan farklı kılan, geçmişten beri değişerek devam eden, kendine özgü, sanatı, inançları, örf ve adetleri, anlayış ve davranışları ile onun kimliğini oluşturan yaşayış ve düşünüş tarzıdır. Topluma bir kimlik kazandıran, dayanışma ve birlik duygusu verdiği toplumda düzeni de sağlayan maddi ve manevi değerlerin bütünüdür.
Kültür, insanoğlunun maddi ve manevi olarak ürettiği, yarattığı her şey; Gelenekleri, görenekleri, dili, dini, edebiyatı, giyimi, mimarisi, yemekleri vs. hepsi toplamını oluşturur.
Aynı zamanda Kültür, Sanat Edebiyat ve Din ile ilgili birikimlerin toplamı, bir toplumun medeniyetini oluşturur.
Kültürün Özellikleri Şu Şekilde Sıralanır:
1. Millîdir.
2. Tarihîdir.
3. Özgündür.
4. Âhenkli bir bütündür.
5. Canlı ve tabii bir varlıktır.
6. Özü değiştirilemez.
7. Milletin ortak malıdır.
Kültür, bir kurallar sistemidir:
Kültür, toplumca benimsenen ideal kural ve davranışlardan oluşmaktadır. İnsanların toplum halinde yaşamalarım belirleyen yazılı ve yazılı olmayan kurallar kültürün bütünlüğünü ve devamlılığını sağlar. Çünkü kurallar sayesinde kültürel birikim sağlanır ve yeni nesillere aktarılır. İnsanlar kurallar sayesinde çalışır ve kültür ögelerini oluştururlar.
Kültür bütünleştiricidir:
Kültürü oluşturan bütün öğeler, uyumlu ve bütünleşmiş bir sistemi oluşturma özelliği taşır. Kültürel bütünleşme sağlanmadıkça toplumda sosyo-kültürel ve ekonomik alanlarda önemli uçurumlar oluşur, insanlar arasında anlaşmazlıklar ve çatışmalar meydana gelebilir.
Kültür, topluma (millete) özgüdür:
İster gelişmiş ister az gelişmiş veya gelişmemiş bir toplum olsun, her toplumun kendine göre bir kültürü vardır. İlkel toplumlarda kültürün bütün öğeleri bulunmayabilir; fakat olan toplumlarda, bu öğelerin hepsi tamamlanmıştır ve birbirleri ile işlevlerini tam olarak yerine getirebilmeleri için aralarında uyum ve dengenin bulunması gerekir. Bunlardan bazılarında kendini gösteren aşırılık veya yetersizlik diğerlerine zarar verebilir. Bu da toplumda sarsıntı ve boşluklara sebep olur. Bu bakımdan kültür, uyumlu ve dengeli bir bütünün ifadesidir. Ondaki bu dengeli bütünlük topluma sağlık verir, kişinin toplumla bütünleşmesine ve mutluluğuna hizmet eder.
Mesela Türklerin yemekleri, giyim tarzları, düğünleri, bayramları, inançları, akrabalık ilişkileri, aile ilişkileri, gelenek ve görenekleri ulusal kültürün alanına girer. Tüm ulusların kendine özgü ulusal kültür nitelikleri vardır. Ulusal kültür özellikleri birbirine benzeyebildiği gibi tamamen farklı da olabilir.
Şu halde uluslar birbirlerinin kültürünü etkileyebilir. Özellikle coğrafi yakınlık kültür etkileşimine zemin hazırlar. Örneğin Türk kültürü ile İran kültürü birbirine yakındır.
Kültür, nesilden nesile aktarılır:
Kültür kuşaktan kuşağa aktarılan bir sosyal mirastır. Varlığını ve canlılığını ancak bu yolla sürdürebilir. Aktarma vasıtaları ise eğitim-öğretim, gelenekler, din, dil, sanat, edebiyat, folklor gibi, çeşitli kültür taşıyıcı öge ve eserlerdir.
Kültür, evrensel niteliklere sahiptir:
Tüm ulusların ortak değer olarak yaşattığı ve önemsediği davranış ve anlayışlar evrensel kul uru oluşturur. Örneğin trafik kuralları her ülkede aynıdır.
İnsan hakları, eğitim, yasalar, spor, sanat, edebiyat, müzik gibi alanlar tüm ulusların ortak değerleridir.
Kültür eleştirilemez:
Kültür bir milletin kendi iradesi ve tercihine bağlı olarak geliştiği için eleştiriye kapalıdır. Bir milletin kültürünü doğru ötekini yanlış saymak doğru olmaz. Her milletin kültürü kendine göre doğru ve yerindedir.
Kültür, değişime açıktır:
Tarih içinde toplumlar birbirinin kültüründen etkilenmiştir. Bu etkilenme coğrafi yakınlık, göç, savaş, ticaret, turizm gibi kanallar yoluyla gerçekleşir ye genellikle güçlü olan milletlerin kültürü diğer ulusları etkiler. Günümüzde dünyanın birçok ülkesinde Amerika ve Avrupa kültürü yaygınlaşmıştır. Bunun nedeni bu toplumların ekonomik ve siyasi olarak güçlü olmasıdır.
Tüm bu tanımları ve kültür hakkında bildiklerimizi bir araya getirdiğimizde kültür için şöyle bir tanım yapabiliriz: Kültür bir milletin, toplumun geçmişinden günümüze kadar maddi ve manevi olarak kendine özgü oluşturduğu her türlü değerdir. Manevi kültür olarak bir toplumun ahlaki davranışlarını ve düşüncelerini örnek olarak verebiliriz. Maddi kültür olarak da bir toplumun yarattığı her türlü sanatsal ürünü örnek gösterebiliriz.
Kültür öğeleri arasında uyum vardır:
Kültürü oluşturan öğeler arasında tutarlı ve dengeli bir bütünlük vardır. Toplumlarda aile, hukuk, sanat, ekonomik hayat, örf, adetler, ahlaki değer yargıları adeta birbirini tamamlayan bir bütün halinde görülür. Kültürel öğeler birbiriyle çelişmez, aksine birbirini destekler…
Zemheri Araştırmacı Yazar
Bu yazı izinsiz kullanılamaz...
|