ERMENİ
OLAYLARI KRONOLOJİSİ
|
|
[1018-1922]
- [1922-1998]
|
1921
|
(18 Mart) Ermeni
Misak Torlakyan, Azerbaycan İçişleri Bakanı Cevanşir Han'ı,
Tepebaşı'ndaki Pera Palas Oteli önünde öldürdü.
|
1923
|
Ermeni asıllı Münib Boya, Van Milletvekili olarak
meclise girdi.
|
1934
|
Franz Werfel'in, “Musa Dağ da Kırk Gün” adlı romanı, ABD'de
İngilizce yayımlandı.
|
1935
|
(15 Aralık) Pangaltı Ermeni Kilisesi'nde toplanan bir
grup Ermeni, Franz Werfel'in, “Musa Dağ'da Kırk Gün” , adlı eserini,
“Türk milleti hakkında iftiralarla dolu olduğu” gerekçesiyle yaktı.
|
1936
|
Franz Werfel'in, “Musa Dağ'da Kırk Gün” adlı eserinin
Fransa da yayımlanması, Türk basınının tepkisini çekti.
|
1937
|
Cevat Rıfat Atilhan, “Musa Dağı” adında kitap yazarak,
Franz Werfel'in eserinin gerçekleri yansıtmadığını bildirdi.
|
1937
|
Werfel'in, “Musa Dağ'da Kırk Gün” adlı eserinin filme
alınmasının engellenmesi, ABD Dışişleri Bakanlığı nezdinde gündeme geldi.
|
1943
|
Ermeni asıllı Berç Türker Keresteci, Afyonkarahisar
milletvekili oldu.
|
1957
|
Mığırdıç Şellefyan, 27 Ekim seçimlerinde, Demokrat
Parti listesinden İstanbul milletvekili seçildi.
|
1960
|
(19 Eylül) Ermeni Milletvekili Zakar Tarver öldü.
|
1964
|
(24 Aralık) Kıbrıs Dışişleri Bakanı Kipriyanus
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde “Ermeni Meselesini” ortaya atarak
Türkiye aleyhine karar çıkarmaya çalıştı.
|
1965
|
(24 Nisan) Brezilya’nın Sao Paulo kentinde, Ermeniler
tarafından Türkiye aleyhine gösteri düzenlendi.
|
1969
|
(24 Nisan) Londra’da, Türk Elçiliği önünde Ermeniler
tarafından gösteri yürüyüşü tertip edildi.
|
1969
|
(2 Mayıs) Kadıköy’de, Baharettin Dedeşan adlı bir
ülkücü, Hayko Gulis adlı bir Ermeni tarafından öldürüldü.
|
1973
|
(27 Ocak) Türkiye’nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet
Baydar ve yardımcısı Bahadır Demir, yetmiş yaşlarında ki Mığırdıç
Yanıkyan adlı Ermneni tarafından öldürüldü.
|
1975
|
(20 Ocak) Asala örgütü kuruldu.
|
1975
|
(22 Ekim) Viyana’da, Büyükelçi Danış Tunalıgil
öldürüldü.
|
1975
|
(24 Ekim) Paris’te, Büyükelçi İsmail Erez ile polis
Talip Yener katledildi.
|
1976
|
(16 Şubat) Beyrut Büyükelçiliği Birinci Kâtibi Oktay
Cerit öldürüldü.
|
1977
|
(9 Haziran) Vatikan Büyükelçisi Taha Carım katledildi.
|
1978
|
(2 Haziran) Madrit’te, Büyükelçi Zeki Kunaralp’ın eşi
Necla Kunaralp öldürüldü. Bu saldırıda, emekli Büyükelçi Beşir Balcıoğlu
da vefat etti.
|
1979
|
Fransa'nın Marsilya şehrinde, “Ermeni Kin Anıtı”
dikildi. Fransız bakan Joset Comitte, anıtın açılış törenine katıldı.
|
1979
|
(15 Nisan) Yunan Hükümeti, Atina’nın Nea Simirna
meydanında “'Ermeni İntikam Anıtı”nın dikilmesine izin verdi.
|
1979
|
(12 Ekim) Lahey’de, Amsterdam Büyükelçisi Özdemir
Benler’in oğlu Ahmet Benler öldürüldü.
|
1979
|
(22 Aralık) Paris’te Turizm Müşaviri Yılmaz Çopan
öldürüldü.
|
1980
|
(6 Şubat) Büyükelçi Doğan Türkmen Bern’de saldırı
sonucu yaralandı.
|
1980
|
(8 Nisan) Asala, Sayda toplantısında, Kürtlerle
Ermeniler arasında benzerlik olduğunu iddia ederek Kürtleri kan kardeşi
olarak ilân etti.
|
1980
|
(17 Nisan) Vatikan'da, Vecdi Türel silahlı saldırıya
uğradı.
|
1980
|
(19 Nisan) Asala, Marsilya Türk Konsolosluğu'na
roketatarlı saldırı düzenledi.
|
1980
|
(31 Temmuz) Atina İdari Ateşemiz Galip Özmen ve kızı
Neslihan Özmen acımasızca katledildi.
|
1980
|
(5 Ağustos) Lyon'da, Ermeniler tarafından
konsolosluğun basılması sonucu Kadir Atılgan, Ramazan Sefer, Kavas Bozdağ
ve Hüseyin Toprak adlı vatandaşlar yaralandı.
|
1980
|
(26 Eylül) Paris'te, Basın Ataşemiz Selçuk Bakkalbaşı,
silahlı saldırıya uğradı.
|
1980
|
(10 Kasım) Asala örgütü, Strasburg Türk konsolosluğuna
bir saldırı düzenledi.
|
1980
|
(17 Aralık) Sidney Başkonsolosu Şarık Arıkyan ile
koruma polisi Engin Sever öldürüldü.
|
1981
|
(4 Mart) Paris'te Çalışma Müşaviri Reşat Moralı ile
din görevlisi Tecelli Arı şehit edildi
|
1981
|
(3 Nisan) Kopenhang'da, Çalışma Müşaviri Cavit Demir
silahlı saldırıya uğrayarak ağır şekilde yaralandı.
|
1981
|
(9 Haziran) Cenevre'de, sözleşmeli sekreter olarak
görev yapan Mehmet S. Yergüz öldürüldü. Olayı ASALA üstlendi.
|
1981
|
(24 Eylül) Paris Başkonsolosluğu'nu basan Ermeniler,
güvenlik görevlisi Cemal Özen'i acımasızca katlettiler.
|
1981
|
(25 Ekim) Roma'da ikinci katip Gökberk Ergenekon,
silahlı saldırıya uğrayarak yaralandı.
|
1981
|
(27 Kasım) Avrupa'da bulunan “Ermeni Öğrenciler
Birliği" ile “'Kürt Öğrenci Derneği”, Londra'da ortak bildiri
yayınladılar
|
1982
|
(28 Ocak) Los Angeles'te, Başkonsolos Kemal Arıkan,
Harry Sasunyan ve Kirkor Saliba tarafından öldürüldü.
|
1982
|
(8 Nisan) Ottowa Büyükelçiliği Ticari Müşaviri
Kemalettin Güngör silahlı saldırı sonucu yaralandı.
|
1982
|
(5 Mayıs) ABD'nin Boston Bölgesi Fahri Konsolosu Okan
Gündüz öldürüldü.
|
1982
|
(7 Haziran) Lizbon Büyükelçiliği İdari Ataşesi Erkut
Akbay öldürüldü. Bu arada, Ottowa Büyükelçiliği Askeri Ataşesi Atilla
Altıkat, Bulgaristan Burgaz Başkonsolosluğu İdari Ataşesi Bora Süelkan ve
Lizbon Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Yurtsev Mıhçıoğlu'nun eşi Cahide
Mıhçıoğlu da silahlı saldırıya uğradırlar. Türkiye’nin Kanada
Büyükelçiliği görevinde bulunan Coşkun Kırca da, silahlı saldırya
uğramış, ancak kaçarak kurtulmuştu.
|
1982
|
(10 Ağustos) Artin Penik adlı Ermeni, Esenboğa
katliamından duyduğu üzüntüyü dile getirerek, kendini yakmak suretiyle
Ermeni terörünü lânetledi.
|
1983
|
(29 Ocak) Levon Ekmekçiyan, 1982 yılı Esenboğa baskını
nedeniyle Ankara'da idam edildi.
|
1983
|
Harut Levonyan ve Rafi Elbekyan adlı iki Ermeni
militan tarafından Türkiye'nin Yugoslavya Büyükelçisi'ne düzenlenen
suikast sırasında, yoldan geçen bir Belgradlı öldü.
|
1983
|
(15 Temmuz) Asala mensubu teröristler, Paris Orly
havalimanına bombalı saldırı düzenledi. Olayda, 3'ü Türk olmak üzere 7
kişi öldü, 60 kişi de yaralandı.
|
1983
|
(27 Temmuz) Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliği'ni basan
beş Ermeni ölü olarak ele geçirildi.
|
1986
|
(19 Mart) Ermeni Halk Dansları Topluluğu MARAL'ı kuran
Benon Kuzubaş öldü.
|
1987
|
(10 Aralık) Demokrat Parti'nin İstanbul Milletvekili
Ermeni asıllı Mığırdıç Şellefyan öldü.
|
1988
|
Sovyet makamları, anti-Sovyet Ermenilerin lideri
Paruyr Hayrikyan’ı, uçakla Etyopya'nın merkezi Adis Ababa'ya bıraktı.
|
1989
|
Ermenistan'da deprem meydana geldi.
|
1990
|
Erivan'da, “Arev” adında Yahudi-Ermeni Kültür Derneği
kuruldu.
|
1990
|
(11 Eylül) Ermeni Patriği Karakin Kazancıyan, İstanbul
Valisi Cahit Bayar'a nezaket ziyaretinde bulundu.
|
1991
|
(21 Ocak) Ermeniler, Hacılar kentine bombalı saldın
düzenledi. Saldırıda 3 Sovyet askeri ile 2 Azeri öldü. Ermeniler ayrıca,
Azerbaycan'ın Sesi gazetesi muhabiri Savâtin Askerova'yı katletti.
|
1991
|
(5 Şubat) Elmira Kafarova, Azerbaycan Yüksek Sovyet
Başkanlığına seçildi.
|
1991
|
(22 Şubat) Bakü'de, Transkafkasya Müslümanları
Dinişleri Başkanlığı'na bağlı faaliyetlerini sürdüren medrese, İslam
Enstitüsü'ne dönüştürüldü.
|
1991
|
(3 Nisan) Azerbaycan'ın Kazak bölgesine, sılahlı bir
Ermeni grubu saldırdı. Olay üzerine Sovyet ordu birlikleri ile Ermeniler
arasında çıkan çatışmada, 15 Ermeni hayatını kaybetti.
|
1991
|
(13 Nisan) Karabağ'da, Ermeniler ile Azeriler arasında
çatışmalar çıktı. Azeri köyleri Ermeniler tarafından top ateşine tutuldu.
|
1991
|
(23 Nisan) Suşa kasabasına bağlı Azeri köyleri, Ermeni
köylerinden açılan top ve makineli tüfek ateşine maruz kaldı. Olayda 3
Azeri öldü, 3 ev yıkıldı, 3 ev de oturulamaz hale geldi.
|
1991
|
(26 Nisan) Karabağ bölgesinde, 4 Azeri güvenlik
görevlisi öldürüldü. Olayı “Karabağ Savaşçıları” adlı örgüt üstlendi.
|
1991
|
(7 Mayıs) Diyanet İşleri Başkanlığı'nın daveti üzerine
Türkiye'ye gelen Azerbaycan ve Kafkasya Müslümanlarının dini lideri Şeyhülislam
Allahşükür Paşazade, Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek'i ziyaret etti
|
1991
|
(23 Eylül) Ermenistan bağımsızlığını ilan etti.
|
1991
|
(26 Aralık)
Sovyetler Birliği dağıldı. 23 Eylül'de bağımsızlığını ilan eden
Ermenistan fiilen ve hukuken bağımsız oldu.
|
1993
|
(Aralık) Dönemin Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin,
Ermenistan Dışişleri Bakanı Arman Girakusyan'la Antalya'da biraraya
geldi.
|
1994
|
(Nisan) MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş ile
Türkiye'nin Bonn Büyükelçisi Onur Öymen, Ermenistanlı yetkililerle
Frankfurt'ta görüştüler.
|
1996
|
(Ocak) Müzisyen Onno Tunç, bir uçak kazasında hayatını
kaybetti.
|
1996
|
Levon Ter Petrosyan, ikinci defa Ermenistan devlet
başkanı seçildi.
|
1997
|
1960 yılında kurulan Aramyan Oda Orkestrası'nm yöneticilerinden
kemanist İstepan Oskiyan, Nisan ayında öldü.
|
1997
|
(4 Aralık) Türkiye Ermenileri Patriği Karekin II, Rum
Ortodoks Patriği Bartholomeos'a gönderdiği mektupta, Rum Patrikhanesi'ne
yapılan saldınyı kınadı.
|
1997
|
(20 Mart) Robert Koçaryan, Ermenistan başbakan oldu.
|
1997
|
Ermeni cemaati, Karagözyan Vakfı yönetim kurulunda
görev yapan Mardiros Balıkçıyan'ı Ağustos ayında kaybetti. Balik¢yan,
kültürel faaliyetlerle meşgul oluyordu.
|
1997
|
(26 Temmuz) Jamanak ve Arşav gazetesi yazarlarından
Lili Koç vefat etti.
|
1997
|
(31 Ağustos) Etmenistan sinemasının yönetmen ve
senaryo yazan Frunze Dovlatyan öldü.
|
1997
|
(11 Ekim) Ermeni alfabesinin yıldönümü hatırasına,
Kültür Haftası tertip edildi. Hafta İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nin
öğretmen ve sanatçılarının işbirliğiyle düzenlendi.
|
1997
|
(12 Ekim) Kumkapı Meryem Ana Kilisesi, geleneksel
Madağ Günü'nü bu yıl da düzenledi.
|
1997
|
İstanbul'da
yayımlanan Ermenice gazete ve dergilerde araştırma yazıları çıkan Hırant
Papazyan, Kasım ayında öldü.
|
1997
|
(1 Aralık) Ermeni Sanayicileri ve İşadamları Derneği
Başkanı Aram Vardanyan, Türk-Ermeni İş Komitesi toplantısına katılmak
üzere Türkiye'ye geldi. Vardanyan, görüşmede, Ermenistan ve Türkiye arasındaki
sınır kapısının açılması meselesini görüştü.
|
1997
|
(6 Aralık) Eseyan Okulu'nun kuruluşunun 50. yıldönümü
kutlamaları yapıldı.
|
1997
|
(19 Aralık) Jamanak Gazetesi'nin 90. kuruluş
yıldönümünü kutlamak için, Ermeniler Kazaz Amira'da bir dizi etkinlik
düzenledi.
|
1997
|
(20 Aralık) Ermeniler, Surp Agop Hastanesi'nin 160.
yıldönümünü yılbaşı şöleniyle birlikte kutladılar.
|
1997
|
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 1997 Sedat Simavi
Ödülü'nü gazetecilik dalında Garbis Özatay'a verdi.
|
1997
|
(Aralık) Türkiye
Ermenileri Patriki Karekin II, Doğuş Yortusu vesilesiyle kiliselere
gönderdiği mesajda, Süryani, Kipti, Habeşistan, Rum, Rus, Bulgar, Romen,
Gürcü patrikleri ile Papa II. Jean Paul'un Doğuş Yortusu'nu kutladı.
|
1997
|
Franz Werfel'in, “Musa Dağ'da Kırk Gün” adlı eseri,
Belge Yayınları tarafından Türkçe'ye çevrilerek yayımlandı.
|
1998
|
Ocak ayındaki törende, Yeşilköy Metropoliti Miran
Hırisostomos Kalayci’nın denize attığı haçı, Ermeni genci Murat Köşker
çıkardı.
|
1998
|
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Jamanak gazetesinin
90. kuruluş yıldönümü vesilesiyle, gazetenin editörü Ara Koçunyan'ı
Cumhurbaşkanlığı köşkünde kabul etti.
|
1998
|
(Şubat) Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan
istifa etti. Böylece Robert Koçaryan'a liderlik yolu açıldı. Petrosyan,
Karabağ'da barış istediği için Şahin'lerin tepkisini çekmişti.
|
1998
|
(Şubat) Petrosyan'ın istifasını değerlendiren
Azerbaycan Halk Cephesi Başkanı Elçibey, Koçaryan'ın geçmişte Rusları
arkasına alarak Karabağ'da Azerbaycan'a karşı ayaklandığını bildirdi.
|
1998
|
Türkiye Ermenileri Patriki Karekin II (Bedros
Kazancıyan) öldü. Kazancıyan,10 Mart'ta toprağa gömüldü.
|
1998
|
(30 Mart) Koçaryan, Ermenistan devlet başkanlığına
seçildi.
|
1998
|
(29 Mayıs) Fransa parlamentosu, sözde Ermeni soykırımı
yasa tasarısını tanıdı.
|
1998
|
(3 Haziran)
Tebriz'de Azeriler, Fransız parlamentosu tarafindan kabul edilen sözde
Ermeni soykırımı yasa tasarısını protesto ettiler.
|
1998
|
(19 Haziran) Patrik Kazancıyan'ın ölümüyle kendisini patrik
vekili ilân eden Mesrop Mutafyân'ın dilekçesi, İstanbul Valiliği
tarafından iade edildi. Mutafyan'ın bu sıfatı kullanamıyacağı ifade
edildi.
|
1998
|
Ozan-yazar Kevork Emin Muratyan, 79 yaşında Erivan'da
öldü.
|
1998
|
(Temmuz) Bölücü
örgüt PKK'nın başı Abdullah Öcalan, Ermenistan yönetiminden, örgüte özel
köy tahsis edilmesini istedi.
|
1998
|
(Temmuz) Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, İngiltere'yi
ziyaret ederek Başbakan Tony Blair ile görüştü.
|
1998
|
(4 Temmuz) Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev,
Ermenistan Devlet Başkanı Koçaryan'ı, Eylül'de Bakü'de yapılacak bölge
liderleri toplantısına davet etti.
|
1998
|
(3 Ağustos) Patrik Kazancıyan'ın ölümünden sonra
kendini Patrik Vekili ilân eden Mesrob Mutafyan, gelen tepkiler üzerine
istifa etti. Mutafyan'ın yerine Şahan Sıvacıyan geçti.
|
1998
|
(14 Ekim) Mesrob
Mutafyan, Türkiye Ermenileri 84. Patriği seçildi. Kumkapı Meryem Ana
Kilisesi'nde yapılan seçimlerde, Sıvacıyan ilk turda 15 oy alınca
adaylıktan çekildi. İkinci turda 74 oy alan Mutafyan, yaptığı teşekkür
konuşmasında, patrik seçilmesiyle yeni bir dönemin başladığını belirtti.
|
1998
|
(23 Kasım) Ötanazi
uygulamaları ile tanınan dünyaca ünlü doktor Jack Kevorkyan, ABD'nin en
çok izlenen CBS televizyonundaki “60 Dakika” adlı programda, ötanazi'yi
nasıl uyguladığını gösterdi. Ermeni asıllı Kevorkyan, programda, hastası
Thomas Youk'u nasıl öldürdüğünü anlattı.
|
|
[Ana Sayfa]
|