SAĞLIĞA DAİR YENİ GELİŞMELER

Yumurta, margarin ve tuz hakkında bildiğiniz her şeyi unutun. Bu konuda yapılan son bilimsel araştırmalar bilinen tüm gerçekleri tersine çeviriyor.. Kolesterol efsanesi yıkılıyor...

Eskiden, kalbinize iyi bakmak o kadar da büyük bir problem değildi: Dengeli beslenir, biraz egzersiz yaparsanız, sağlıklı bir hayatı garantilediniz demekti. Gerçi çoğunluk bunları da yapmazdı ama en azından suçunu bilir, diyete başlar ya da spora ağırlık verirdi. Sonra çeşitli 'araştırma sonuçları' gelmeye başladı; insanlar aslında "kalp zehri" yiyip içiyorlardı. Kırmızı et örneğin, tereyağ, yumurta; bunlar çok kötü şeylerdi; kalp damarlarını birer tıkaç gibi tıkıyorlardı. Tuz, bir zehirdi; tansiyonu anında fırlatıyordu. Fazla yemek ve şişmanlık zaten koroner yetmezliği için yer ayırtmak gibi bir şeydi. Demek ki ne yapmak lazımdı: Kırmızı eti kes, çok canın çekiyorsa haftada tek bir yumurta ye, tereyağı yerine margarin kullan ve tuzluğu sakla.... Ama ardı ardına yürütülen bilimsel araştırmalar, her gün başka bir 'bilimsel gerçeğe' ışık tutuyor. İşte kolesterol ve kalp sağlığı cephesinden son gerçekler:

YUMURTA: Sanıldığı gibi kalp düşmanı değil. Kolesterol bombası ama artık biliyoruz ki, kolesterolün bir iyisi, bir de kötüsü var. Yumurta kandaki kötü kolesterol oranını yükselten gıdalar arasında değil.

DOYMUŞ YAĞLAR: Kırmızı ette, tereyağında ve diğer hayvansal gıdalarda var. Kalp ve damarlar için, kolesterolden daha büyük bir tehlike teşkil edebilir.

DİĞER YAĞLAR: Zeytinyağı, diğer bitkisel yağlar ve somon ile ton balığı yağı, sanki şifa: kötü kolesterol oranını düşürüp, kan dolaşımına yardımcı oluyor.

MARGARİN: En az tereyağ kadar zararlı. Damar tıkayıcı. Genel kural; margarin ne kadar yumuşaksa, o kadar iyi.

TUZ: Tuzdan tansiyonu yükselttiği için kaçınmak gerekiyordu. Ama tansiyonu yüksek olmayanlar için durum nedir; hala açıklığa kavuşmuş değil.

EGZERSİZ: Jogging'e son. Kalp sağlığını korumak için öyle hababam efor sarf etmek, nabız atışlarınızı tırmandırmak zorunda filan değilsiniz. Uzmanlar, bahçe işleriyle, hatta ev işleriyle uğraşmanın, kalp sağlığı ve vücut için gerekli egzersizi sağladığı görüşünde.

Bilimin verdiği en iyi yenri haber ise şu: Birkaç anahtar noktayı öğrendiniz mi, kalbinize iyi bakmak çok kolay...

1- Yağ ve kolesterol
O ilk 'bilimsel hurafeler' artık çok basit kaldı. Yani yumurtayı kesmek, tereyağ yerine bitkisel yağ kullanmak, kırmızı et yememekle kolesterol düşmüyor. Son bulgular, bu garipliklere bir nebze ışık tutuyor. Bir defa, yediğiniz kolesterol oranı, kanınızdaki oranı belirleyecek diye bir zorunluluk yok. Vücudun kendi kolesterol seviyesini ayarladığı da ortaya çıkan yeni sonuçlar arasında. Yağlardan uzak durmak da kötü bir fikir. Zira vücudun yağa ihtiyacı var. A ve D vitaminlerinin çözülmesi için yağ gerekiyor, yoksa vücut tarafından absorbe edilemiyorlar. Düşük yağ oranlı diyetlerin de tam olarak kalbe hizmet etmediği doğrulandı. Akdeniz insanları mesela, kalorilerinin en az yüzde 30'unu yağlardan alıyorlar ve kalp hastalığı oranları çok düşük.

2-Tuz
Yüksek tansiyonun kalp için kötü bir sinyal olduğu gerçeğini, bilimadamları keşfedeli epey oldu. Ayrıca kılcal damarların da patlamasına yol açabilen yüksek tansiyon, bu beyinde gerçekleşirse beyin kanamasına, kalp krizinden sonra en yaygın ölüm nedenine yol açıyor. O yüzden tansiyonu yüksek kişilerin sodyumdan; yani tuzdan uzak durmaları gerekiyor. Ama bundan normal tansiyonlu kişiler için de tuz kullanmamanın iyi olduğu sonucu çıkmıyor. Özellikle egsersiz yapanlar için, egsersiz sırasında vücutta tuz kaybı olduğundan, tuz kullanmamak belki de hiç iyi bir fikir değil...

3-Egzersiz
1950'lerde başlatılan araştırmalar, spor yapanların kalp krizi geçirme riskinin daha düşük olduğunu gösterdi. Bunun nedeni olarak da uzun süre, kalbin de bir nevi kas olduğu ve çalıştıkça, direncinin arttığı söylendi. Bir diğer faktör de, doktorlara göre, damarlara daha çok kan pompalayabilmesi olabilir. Damarlar genişleyip, kan dolaşımı arttıkça, nabız hızlandıkça, tansiyon da düşer ve böylece kalp krizi riski azalır. Egzersiz yapanların hala yüzde 30 daha şanslı olduğu düşünülüyor, kalp krizi geçirmeme babında... Ama yine de bu tespitlerin hepsi kesin değil. En çok kafa kurcalayan sorun ise, egzersiz yaptıkça daha çok yapmanız gerekiyor. Akıllı yiyin, sağlıklı yaşayın...

SOĞAN VE SARMISAK

BİLDİĞİMİZ: Ağız kokuturlar; ihtiyarlar faydalı olduğunu rivayet eder...

UZMANLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Soğanlar "flavonoid" ve sarmısak da "polifenol" maddesi içerdiklerinden her ikisi de kalbe çok yararlı.

NE YAPMALIYIZ: Her ikisinden de bolca yemeli.

ZEYTİNYAĞI

BİLDİĞİMİZ: Bu da bir çeşit yağ, şişmanlatır. Kesinlikle uzak durulmalıdır.

UZMANLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Vücut bir takım yağlara ihtiyaç duyar. Ve doymamış yağ oranı yüksek olduğu için kolesterol seviyesini yükseltmeyeceğinden zeytinyağı en iyi kaynaktır.

NE YAPMALIYIZ: Aşırıya kaçmamakta yarar var. Yemeklerde ve salatalarda kullanmak tavsiye edilir.

KALP DOSTU derecesi ***

Diğer yağlar : Çoklu ya da tekli doymamış yağ içeren yağlar iyidir. Doymuş yağlar ise kötüdür.

Mısırözü yağı** , Ayçiçek yağı** , Palmiye yağı*

YASAK LİSTESİNDEN ÇIKARIN

BİLDİĞİMİZ: Yumurta, kolesterol deposudur. Zehirdir. Uzak durmalıyız.

UZMANLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Gıdanın ihtiva ettiği kolesterol ille de kandaki kolesterol seviyesini yükseltmez.

NE YAPMALIYIZ: Kolesterol problemi varsa yumurtadan kaçının. Ancak yoksa aşırıya kaçmadan yenmesinde bir sakınca yok.

KALP DOSTU derecesi: **

KIRMIZI ET , BEYAZ ETE KARŞI

BİLDİĞİMİZ: Kırmızı et tavuktan daha çok kolesterol içerir. Bu nedenle kümes hayvanlarına yönelin.

UZMANLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Doymuş yağ sağlığa zararlıdır. Tavuk hala iyi, özellikle derisini yemezseniz. Koyu renkli etlerden de kaçının.

NE YAPMALIYIZ: Tavuk ısmarlayın. Ama kızarmış değil.

KALP DOSTU : Tavuk** , Biftek*

NE KADAR YEŞİL , O KADAR İYİ

BİLDİĞİMİZ: Göbek salata ve marul. Her ikisi de yeşil ve her ikisi de yapraklı dolayısıyla sağlığa yararlı.

DOKTORLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Göbek salata sağlğınız için kötü değil. Ancak sudan da daha besleyici değil. Diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler de "flavonoid" denilen (bir çişet bitki pigmenti) kalbe dost maddeyi içerdikleri için yararlı.

NE YAPMALIYIZ: Salatanızdaki yeşilin rengini koyultun.

KALP DOSTU derecesi : Marul**** , Göbek salata*

TUZU GEÇİN

BİLDİĞİMİZ: Tansiyonunuzu yükseklere çıkarır. daima, düşük sodyum içeren tuzları tercih edin. Tuzluğa dokunulmamalı.

UZMANLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Yüksek tansiyon probleminiz yoksa tuzluğa dokunabilirsiniz.

NE YAPMALIYIZ: Düşük sodyumlu tuzlar zarar vermez hatta yararlı bile olabilir. Ancak tuzlu krakerlere itibar etmeyin.

TEREYAĞ - MARGARİN

BİLDİĞİMİZ: Tereyağının her kaşığı kalp krizine çıkarılan bir davetiyedir.

UZMANLAR ŞİMDİ NE DİYOR: Bitkisel yağı, katı margarine dönüştürmek, tereyağı kadar kötü.

NE YAPMALIYIZ: İyi kolesterolü artıracak yağlara dönülmeli. Sıvı margarin ya da tereyağına alternatif olarak üretilen Benecol önerilebilir.

KALP DOSTU derecesi Benecol *** , Sıvı margarin ** ,Tereyağı** , Katı margarin* , Yağsız süt **** ,

Az yağlı süt *** , Meyveli yoğurt** , Tam yağlı süt* , Dondurma* ,

KELLİK
'Kelaj' kıvamında amiyane ifadeyle bir kelle, yalnızca façayı bozmakla kalmıyor, uzmanlar kellerin, saçlılara göre 3 kat daha fazla kalp krizi geçirdiğini ifade ediyor.

SOĞUK HAVA

Araştırmacılar, soğuk havanın sadece soğukalgınlığına yol açmakla kalmadığını, kalbi de etkilediğini ortaya çıkardılar. Çok düşük sıcaklıklara maruz kalmak kalp krizi riskini artırıyor. Kalbini seven, kışı sevmez...

DİŞ ETLERİ
Araştırmalar, diş eti hastalıklarının kalp krizi riskini neredeyse ikiye katladığını kanıtladı. Bakteriler, kana geçip kalp damarlarındaki ölümcül pıhtılaşmaları kolaylaştırıyor.

VÜCUT ŞEKLİ
Fazla kilolar zaten kalbin en büyük düşmanı. Ancak fazla kiloların toplandığı yerler de kalp krizi riski açısından ipuçları taşıyor. Kalça yerine göbekte toplanan fazla kilolar, kalp krizinin önceden habercisi sayılıyor.

GÜN VE SAAT
Kalp krizi olayları genellikle akşama doğru 4 ile 6 saatleri arasında meydana geliyor. Özellikle Pazartesi ve Cuma günleri kritik.