CUMHURİYET TARİHİ EKONOMİ KRONOLOJİSİ

11 Kasım 1938 - 14 Mayıs 1950

11 Kasım 1938	İsmet İnönü, TBMM'de 348 üyenin oybirliğiyle Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanlığına seçildi. Celal Bayar, başbakan.
12 Aralık 1938	Sivas-Erzincan demiryolu hizmete girdi.
21 Aralık 1938	Devlet Şûrası Kanunu kabul edildi.
1 Ocak 1939	İstanbul Tramvay Şirketi ve tüm tesisleri devlet tarafından satın alınıp İstanbul Belediyesi'ne devredildi.
2 Ocak 1939	Bursa Merinos Fabrikası üretime başladı.
1 Nisan 1939	Ergani Bakır Madeni işletmeye açıldı.
2 Mayıs 1939	Ulaştırma Bakanlığı Vazife ve Teşkilat Kanunu kabul edildi.
8 Mayıs 1939	Türk-Alman kredi antlaşması imzalandı.
10 Mayıs 1939	Sümerbank, piyasaya ucuz "köy" tipi elbise çıkardı. Elbise 360 kuruşa satılacak.
27 Mayıs 1939	Ticaret Bakanlığı Vazife ve Teşkilat Kanunu kabul edildi.
6 Haziran 1939	Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları Kuvvet Santralı hizmete girdi.
12 Haziran 1939	3645 sayılı kanunla İstanbul Elektrik Tünel ve Tramvay idaresi kuruldu.
18 Haziran 1939	Bursa ve Mersin elektrik tesisleri devletleştirildi.
22 Haziran 1939	Adana Elektrik Şirketi satın alınarak devletleştirildi.
26 Haziran 1939	Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.
1 Temmuz 1939	Malatya İplik Fabrikası satın alınarak devletleştirildi.
3 Temmuz 1939	Liman işletmeleri denizyollarına bağlandı.
5 Temmuz 1939	Milli Piyango İdaresi kuruluş kanunu kabul edildi.
6 Temmuz 1939	Ankara Bira Fabrikası İnhisarlar İdaresi tarafından satın alındı.
19 Temmuz 1939	Takas Limited Şirketi kuruldu.
27 Temmuz 1939	Karabük Demir Çelik Fabrikası birinci kok fabrika üretime başladı.
28 Temmuz 1939	Doğu'da demiryolu Aşkale'ye ulaştı.
1 Eylül 1939	Almanya'nın Polonya'ya saldırmasıyla II. Dünya Savaşı başladı.
6 Eylül 1939	Erzincan-Erzurum demiryolunun tamamlanmasından sonra ilk tren Erzurum'a vardı. Çiçeklerle süslü katar, halk tarafından coşkuyla karşılandı.
9 Eylül 1939	Karabük Demir Çelik Fabrikası yüksek fırınları hizmete girdi.
22 Eylül 1939	Tekirdağ Şarap Fabrikası üretime girdi.
23 Eylül 1939	Altın ve gümüşten yapılmış süs eşyaları da "ihracatı yasal mallar" kapsamına alındı.
19 Ekim 1939	Almanya'ya yapılan krom ihracatı hükümet kararıyla durduruldu.
22 Ekim 1939	Sivas lokomotif vagon atelyesi hizmete girdi.
15 Kasım 1939	Karabük Demir Çelik fabrikaları "şakuli boru fabrikası" hizmete girdi.
1 Ocak 1940	Garp Linyitleri İşl., Kütahya'da Türkiye'nin en büyük linyit madeni işleme tesisi olarak faaliyete geçti. Halen linyit üretimi gerçekleştiriyor.
8 Ocak 1940	Türkiye, İngiltere ve Fransa ile iki yıl süreyle krom satış antlaşması imzaladı.
12 Ocak 1940	Türk Petrol Şirketi kuruldu.
15 Ocak 1940	İhraç mallarına "Türk Malı" olduğunu göstermek amacıyla "TM" damgası vurulması kararlaştırıldı.
18 Ocak 1940	"Milli Korunma Kanunu" TBMM'de kabul edildi. Yasa hükümete olağanüstü durumlarda, örneğin genel ya da kısmi seferberlik halinde, ülkenin savaşa girme ihtimali, ya da yabancı devletler arasında Türkiye'yi de yakından ilgilendiren bir savaş durumunda, olağanüstü nitelikte yeni görev ve yetkiler vermekteydi. Hükümet buna gerekçe olarak olağanüstü durumlarda her defasında ayrı bir yasa çıkarmanın zorluğunu göstermiş, bütün yetkilerin tek bir yasa başlığı altında toplanmasını önermişti.
13 Mart 1940	İthalatçı tüccarlarla, toptan ve yarı toptancı tüccarlar ve sanayiciler arasında birlik oluşturulması için "ihracatçı birlikleri" kurulması kararlaştırıldı. Karardan amaç ithalatçıları birlik kanalıyla kontrol altına almak. Karardan sonra kurulan 8 ihracatçı birliği 11 Nisan 1940 günü tasdik edildi.
31 Mart 1940	Bursa Gölbaşı Barajı hizmete girdi.
3 Nisan 1940	Karabük Demir Çelik Fabrikası haddehanesi hizmete girdi.
17 Nisan 1940	Köy Enstitüleri Kanunu TBMM'de kabul edildi.
22 Nisan 1940	Raman'da 1042 metre derinlikte petrol bulundu.
17 Mayıs 1940	Savaşın getirdiği ekonomik güçlükler nedeniyle gelir vergisi, yüzde 50 oranında artırıldı.
22 Mayıs 1940	Türkiye'de olağanüstü durum ilan edildi.
28 Mayıs 1940	Kozabirlik Bursa'da kuruldu. İpekböcekçiliğini geliştirmek amacıyla kurulan ve üretici kooperatifi olan Kozabirlik ipek işliyor.
8 Haziran 1940	Savaş nedeniyle fırsatçıların fiyatları keyfi zamlarla yükseltmelerini önlemek amacıyla "fiyat murakabe encümenleri" (fiyat kontrol komisyonları) kuruldu.
12 Haziran 1940	Türkiye savaş dışı kalacak. Bakanlar Kurulu kararı açıklanırken İtalya ile ticari ilişkilerin kesildiği bildirildi.
2 Eylül 1940	İlk tren Bismil'e ulaştı.
20 Ekim 1940	Türkiye Cumhuriyeti'nin üçüncü nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusu 17 milyon 869 bin 901 kişi olarak saptandı.
28 Ekim 1940	İtalya, Arnavutluk ve Yunanistan'a saldırdı.
29 Ekim 1940	İstanbul Kağıthane'de yeni su ve elektrik tesisleri hizmete girdi.
18 Kasım 1940	Türkiye Cumhuriyeti'nin üzerinde İnönü portrelerinin yeraldığı ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı. İngiltere'de Thomas De La Rue firmasında bastırılan banknotlar ikinci emisyon ikinci tertipten olup 500 ve 1000 lira değerde. (1952 yılından itibaren bastırılan paralarda Atatürk portrelerine yeniden yer verilecektir.)
22 Kasım 1940	Benzin sıkıntısı nedeniyle özel araçların seyrüsefere çıkması yasaklandı.
28 Kasım 1940	Savaş şartları nedeniyle Milli Korunma Kanunu hükümlerine dayanılarak üreticilerin 500 kilonun üstündeki tahıl ürünlerini (buğday, arpa, yulaf, çavdar) Toprak Mahsulleri Ofisi'ne teslim etme zorunluluğu getirildi.
2 Aralık 1940	Kağıt sıkıntısı nedeniyle gazetelerin sayfa sayısına kısıtlama getirildi. Gazeteler en fazla 6 sayfa olarak çıkabilecek. CHP'nin yayın organı Ulus bu kararın kapsamı dışında tutuldu.
3 Aralık 1940	Hububat fiyatlarına hükümetçe narh konuldu. Savaş boyunca temel tüketim maddelerine (Başta ekmek olmak üzere, un, yağ, şeker et gibi) narh konulacak ayrıca bu maddelerin dağıtımı karne yöntemiyle yapılacaktır.
4 Şubat 1941	"Ticaret Ofisi" kuruldu. Ofisin görevi her türlü yiyecek maddelerini satın almak ya da ithal etmek. Ofis aynı zamanda alanına giren malların satış fiyatını belirleyip dağıtımını yapacak.
18 Şubat 1941	Petrol ürünlerinin ithali, dağıtımı, stoklanması ve petrol tasfiyehaneleri kurulması alanında çalışmalar yapmak üzere "Petrol Ofisi" kuruldu.
24 Şubat 1941	Ülkenin iaşe (yedirip, içirme, besleme) işlerini düzenlemek, yönetmek ve kontrol amacıyla, Ticaret Bakanlığı"na bağlı olarak çalışacak "İaşe Müsteşarlığı" kuruldu. Ankara, İstanbul ve İzmir"de müsteşarlığa bağlı olarak "iaşe müdürlükleri", diğer illerde de "iaşe heyetleri" oluşturuluyor.
1 Mart 1941	Bütçe, 304 milyon 971 bin 662 lira olarak bağlandı. Geçen yılın bütçesine gre 36 milyon 495 bin 341 lira artış var.
1 Nisan 1941	Ankara"daki "kambiyo, esham ve tahvilat borsası" kapatıldı. İstanbul Borsası açıldı.
17 Nisan 1941	İngiltere'de Thomas De La Rue firmasına bastırılan cumhuriyet tarihinin ilk 50 kuruşluk ile 100 liralıkların, daha tedavüle çıkarılmadan "geçersiz" olduğu hükümet tarafından açıklandı. Parayı getiren İngiliz gemisinin Pire Limanı'nda Alman savaş uçakları tarafından bombalanmasından sonra denize saçılan banknotlar Yunanlılar tarafından toplanınca, hükümet çareyi bu paraların geçersiz olduğunu açıklamakta buldu. (Bu açıklamaya rağmen bu paraların daha sonra tedavülde dolaştığı görülecektir.)
25 Nisan 1941	Üreticiler ellerindeki mısır stoklarını hükümete bildirmeye zorunlu tutuldu.
28 Nisan 1941	Antakya ve İskenderun Elektrik tesislerinin devletleştirilmesini öngören kanun kabul edildi.
1 Mayıs 1941	Savaşın kapılarımıza kadar dayanması üzerine İstanbul'un tahliyesine (boşaltılmasına) başlandı.
29 Mayıs 1941	Savaş ihtimali nedeniyle artan harcamaları karşılamak amacıyla istihlak (tüketim), Milli Müdafaa (Milli Savunma) bina ve hayvan vergileri artırıldı.
15 Temmuz 1941	Kağıt sıkıntısı nedeniyle gazetelerin 4 sayfadan fazla çıkması yasaklandı.
18 Temmuz 1941	Savaş nedeniyle artan Milli Müdafaa ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla piyasaya "tasarruf bonosu" çıkarıldı. 5, 25, 100, 1000 liralık tasarruf bonoları 3, 6 aylık ve bir sene vadeli olarak düzenlendi. Faizleri ise yüzde 4 ile 6 arasında değişiyor. 25 milyon tutarındaki bu bonolara halk büyük ilgi gösterdi.
28 Temmuz 1941	Benzin sıkıntısı nedeniyle bir süreden beri taksilerde tek-çift plaka uygulaması kaldırıldı.
9 Eylül 1941	Benzin tüketimine kısıtlama getirildi. Taksilere ayda 210 litre benzin verilecek. Bu arada İstanbul'da bazı otobüs seferleri de aynı nedenle iptal edildi.
10 Eylül 1941	Van ve çevresinde 7 şiddetinde deprem oldu. Erciş'de 194 kişi öldü.
15 Eylül 1941	Etibank tarafından Zonguldak-Çatalağzı elektrik santralının yapımına başlandı. Kömürle işleyecek olan santral 60 bin kilovatsaat gücünde olacak.
22 Eylül 1941	Hazine kefaleti altında 25 milyon liralık tasarruf bonosu daha çıkarılması kararlaştırıldı.
2 Ekim 1941	Milli Korunma Kanunu'nun ilgili hükümleri uyarınca 31 il ve bir ilçede (Polatlı) yapağılara el konuldu. Ellerinde yapağı bulunduranlar 10 gün içinde Ziraat Bankası'na beyanname verecek. Yapağı alımını devlet adına Sümerbank yürütecek.
8 Ekim 1941	Elazığ Havaalanı ulaşıma açıldı.
9 Ekim 1941	Türk-Alman ticaret antlaşması imzalandı. Antlaşma uyarınca iki ülke iki sene içinde toplam 200 milyon liralık mal mübadele edilecek (değiş-tokuş).
7 Kasım 1941	Karabük Demir Çelik Fabrikaları sac haddesi ünitesi hizmete girdi.
23 Kasım 1941	İstanbul'da un ve şeker sıkıntısı nedeniyle pasta çörek ve benzeri yiyecek maddelerinin yapımı ve satışı yasaklandı.
3 Aralık 1941	Amerika, Türkiye'nin "Ödünç Verme ve Kiralama" kanunundan yararlandırılmasına karar verdi.
8 Aralık 1941	Amerika Pearl Harbour Baskını (7 Aralık 1941) üzerine Japonya'ya savaş açarak İkinci Dünya Harbi'ne girdi. Türkiye bu gelişme üzerine "tarafsız" olduğunu bir kez daha (II. kez) açıkladı.
19 Aralık 1941	Ekmek 8 kuruştan 16.5 kuruşa çıktı.
25 Aralık 1941	Buğday koruma vergisi kaldırıldı. Ekmek fiyatlarında ucuzluk sağlamak amacıyla alınan kararla, devletin 2 milyon 800 bin lira tutarında vergi kaybı oluyor.
26 Aralık 1941	İstanbul çevresinde yetiştirilen yulaf, buğday ve arpaya devlet tarafından el konuldu.
1 Ocak 1942	Bismil-Sinan demiryolu ulaşıma açıldı.
7 Ocak 1942	Benzin kısıtlaması uygulama süresi 6 ay daha uzatıldı. Buğday Koruma Vergisi'nin kaldırılmasından doğan ucuzluk ekmek fiyatlarına yansıtıldı. İstanbul'da ekmek, 1 kuruşluk indirimle 15.5 kuruş oldu.
11 Ocak 1942	Ankara'da halka ekmek karnelerinin dağıtımına başlandı.
13 Ocak 1942	İstanbul'da halka ekmek karnelerinin dağıtımına başlandı. Kaymakamlıklara gidemeyecek durumda olanların karneleri liseli kız ve erkek öğrenciler tarafından evlerine teslim ediliyor. Yapılan açıklamaya göre 7 yaşına kadar olan çocuklara günde 187.5 gram, erişkinlere 375 gram, ağır işçilere ise 750 gram ekmek verilecek.
19 Ocak 1942	İstanbul'da karne ile ekmek dağıtımı uygulamasında ilk gün. 1946 yılına kadar sürecek olan karne yöntemi daha sonra bazı temel tüketim mallarına da uygulanacaktı. Muhtemel bir savaşa karşı, hazırlık olarak tahrip edilen Meriç Köprüsü onarılarak yeniden hizmete girdi.
28 Ocak 1942	Memur maaşlarına yüzde 15 ile 25 oranları arasında zam yapılması kabul edildi.
28 Şubat 1942	İstanbul'da karne ile kişi başına verilen günlük ekmek miktarı erişkinler için 300, çocukları için 150 grama düşürüldü.
6 Mart 1942	Taksilerde benzin kısıtlaması üç ay daha uzatıldı.
7 Mart 1942	2 Haziran 1941 tarihinde çıkarılan 4057 sayılı yasaya dayanılarak "demiryolu istikraz tahvilleri" çıkarıldı.
10 Mart 1942	Savaş nedeniyle artan Milli Müdafaa harcamalarını karşılamak amacıyla tütün ve içkiye yüzde 35-55 oranında zam yapıldı.
4 Mayıs 1942	Türkiye'de gelecek yılın ürününü tarlalarda tahmin ve tespit ederek hükümete bilgi vermesini sağlayacak "subaşı" teşkilatı kurulmasına karar verildi. Her köyden "subaşı" adı verilen bir kişi, muayyen bir ücret karşılığı, tarlalardaki ürünün rekoltesini tahmin ve tespit edecek.
6 Mayıs 1942	Karne ile ekmek istihkakı giderek azalıyor. Kişi başına verilen ekmek miktarı 150 grama düşürüldü.
9 Mayıs 1942	Her türl tahıl ürününün devlete teslim edilmesi zorunlu hale getirildi.
16 Mayıs 1942	Her türlü ihracat için önceden lisans (izin) alınması zorunluluğu getirildi. Buna göre, milli mahsul ve mamuller, Türkiye'ye ithal edilen yabancı mahsul ve mamuller hariçten gümrük kontrolu bulunan yerlere çıkarılmış eşyaların ihracı izne bağlandı.
21 Mayıs 1942	İstanbul'un odun, kömür ve akaryakıt ihtiyacını karşılamak, satış ve dağıtımını yapmak için "İstanbul Mahrukat Ofisi" kuruldu.
25 Mayıs 1942	Ereğli ve çevresinde yaşayan erkekler için konulan "kömür madenlerinde çalışma zorunluluğu" kaldırıldı.
27 Mayıs 1942	1942 bütçesi 394 milyon 314 bin 918 lira olarak bağlandı. Bu rakamın 221 milyon lirası Milli Savunma ihtiyaçları için ayrıldı.
29 Mayıs 1942	Fevkalede hallerde haksız olarak mal iktisap edenler hakkındaki kanun TBMM'de kabul edildi.
30 Mayıs 1942	İstihlak (tüketim) ve muamele vergilerine yüzde 40 ile 50 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. İhraç mallarından alınan vergi yüzde 10'a, banka, banker ve sigorta şirketlerinin muamele vergisi yüzde 7.5'a çıkarıldı. Şeker istihlak vergisine de kilo başına 15 kuruş zam yapıldı.
17 Haziran 1942	Savaş olasılığı nedeniyle Trakya Bölgesi'nde tahrip edilmiş demiryolu köprülerinin onarımının tamamlanmasından sonra Avrupa ülkelerine tren seferleri yeniden başladı. İlk Avrupa ekspresi saat 21.00'de Sirkeci'den hareket etti.
15 Temmuz 1942	Hükümet, hububat ürünlerinin fiyatlarına yüzde 50 oranında zam yaptıktan sonra, küçük üreticilere mahsullerinin yüzde 25'ini orta çiftçilere yüzde 50'sini yeni fiyatlarla devlete satma zorunluluğu getirdi.
24 Temmuz 1942	Fiyat murakebe komisyonları-Vilayet İaşe Teşkilatı, subaşılık teşkilatları kaldırıldı. Üretim bölgelerinde subaşının yerine tahmin heyeti görev yapacak.
28 Temmuz 1942	İstanbul'un iaşesi (beslenmesi) Belediye'ye devredildi. Piyasayı ve bütün eşya fiyatlarını belediye tanzim edecek.
1 Ağustos 1942	Savaş nedeniyle bir süre önce yasaklanmış olan pasta, çörek ve benzeri yiyeceklerin yapımı ve satışı serbest bırakıldı.
25 Ağustos 1942	Amerika'dan ithal edilen 4500 ton buğday deniz yoluyla İstanbul Limanı'na geldi.
1 Eylül 1942	Ekmekte karne uygulamasına üç büyük şehirde (İstanbul, Ankara, İzmir) sürdürülmesine, diğer illerde kaldırılmasına karar verildi.
4 Eylül 1942	Günümüzdeki Eczacıbaşı Holding'in çekirdeğini oluşturan Eczacıbaşı Firması kuruldu. Kuran İzmirli eczacı Ferit Bey.
11 Kasım 1942	Saraçoğlu Hükümeti tarafından hazırlanan "Varlık Vergisi" Kanunu TBMM'de kabul edildi. Türk demokrasi tarihinin acı ve kara bir sayfasını oluşturan varlık vergisi 16 ay yürürlükte kaldıktan sonra 15 Mart 1944 ve 4530 sayılı kanun ile yürürlükten kaldırıldı.
13 Kasım 1942	Devlet memurlarına parasız elbise ve ayakkabı verilmesine ilişkin kanun kabul edildi.
16 Kasım 1942	Şeker satışı fiyatları yeniden belirlenerek serbest bırakıldı.
1 Aralık 1942	İstanbul'da yoksul ve işsizler için çeşitli semtlerde 6 aşevi açıldı.
5 Aralık 1942	Erbaa ve Niksar'da meydana gelen depremde 500 kişi öldü.
9 Aralık 1942	Türkiye ile İsviçre arasında 'mamul mallar değiş tokuş antlaşması" imzalandı.
31 Aralık 1942	Türkiye ile Almanya arasında savaş malzemesi alımı için kredi antlaşması imzalandı.
4 Ocak 1943	Kömür tasarrufu sağlamak amacıyla bazı tren seferleri iptal edildi.
30 Ocak 1943	Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Adana'ya 23 kilometre uzaklıkta Yenice İstasyonu'nda kör bir hatta çekilmiş bir vagonda İngiltere Başbakanı Churchill'le görüştü.
2 Şubat 1943	Türkiye-Romanya ticaret antlaşması imzalandı.
2 Nisan 1943	Türkiye-Finlandiya ticaret antlaşması imzalandı.
2 Mayıs 1943	Zonguldak-Kozlu demiryolu ulaşıma açıldı.
25 Mayıs 1943	Savaş nedeniyle oluşan fevkalede durum nedeniyle muamele vergilerine yüzde 2.5 oranında zam yapıldı. Buna göre Türkiye'de üretilen maddelerle, yabancı ülkelerde üretilip Türkiye'ye ithal edilen maddelerin muamele vergileri yüzde 2.5 zamla, yüzde 15'e, banka ve bankerlerle sigorta şirketlerinden alınan muamele vergileri ise yüzde 2.5 zamla yüzde 10'a çıkarıldı.
27 Mayıs 1943	1943 bütçesi 486 milyon 717 bin 349 lira olarak bağlandı.
4 Haziran 1943	Toprak mahsullerinden vergi alınmasını öngören yasa kabul edildi. Buna göre her çeşit toprak ürünü vergiye tabi oluyor.
5 Haziran 1943	Sivas Çimento Fabrikası üretime başladı. Fabrikada yılda 90 bin ton çimento üretilecek.
20 Haziran 1943	Adapazarı'nda meydana gelen 5.6 şiddetindeki depremde 346 kişi öldü.
28 Haziran 1943	Diyarbakır-Batman demiryolu törenle ulaşıma açıldı.
30 Haziran 1943	Seyhan Barajı (regülatörü) işletmeye açıldı.
7 Temmuz 1943	Geliri, demiryollarımızı İran ve Irak sınırlarına ulaştıracak hatların yapımına tahsis edilen "demiryolu istikrazı" üçüncü tertip tahvilleri satışa çıkarıldı.
21 Eylül 1943	Hükümet İzmir, Aydın, Manisa, Denizli, Balıkesir, İçel, Seyhan, İstanbul, Kars, Malatya, Kayseri ve Gaziantep'te bulunan 1942 ürünü pamuklara, 1942'de tespit edilen fiyatla ve peşin ödenmesi şartıyla elkoydu.
18 Ekim 1943	Artan hayat pahalılığı nedeniyle memurlara verilmesi kararlaştırılan birer maaş ikramiyenin dağıtımına başlandı. Bazı özel kuruluşlar da bu kararı örnek alarak çalışanlarına ikramiye veriyor.
8 Kasım 1943	Şeker fiyatlarında yeni bir indirim daha yapıldı.
14 Kasım 1943	Rakı, votka ve kanyağın litresine 2 lira zam yapıldı.
27 Kasım 1943	Tosya, Osmancık, Erbaa, Vesirköprü, Ladik ve Havza'da deprem sonucu 5000 kişi öldü, 40 bine yakın bina yıkıldı.
4 Aralık 1943	Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, 4 Kasım'da Kahire'de başlayan konferansa katılarak, ABD Başkanı Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Churchill'le görüştü.
24 Aralık 1943	Halk Sigorta kuruldu. Kuruluş sigortacılık alanında faaliyet gösteriyor.
31 Aralık 1943	Geçim endeksi 1930: 100 olarak alındığı takdirde 1941'de yüzde 132.5. 1942'de yüzde 220.9, 1943'te ise 339.9'u buldu. En fazla artış yüzde 465'le giyim sektöründe olurken onu yüzde 409 ile gıda sektörü izliyor.
2 Ocak 1944	Karne ile çay dağıtımına başlandı. Halka iki aylık istihkak olarak 20 gram çay veriliyor.
11 Ocak 1944	Un fiyatlarındaki artış nedeniyle ekmeğe zam yapıldı.
1 Şubat 1944	Bolu, Gerede ve Çankırı'da meydana gelen depremde 4600 kişi öldü, 50 bine yakın ev yıkıldı. 4517 sayılı kanunla Devlet Denizyolları ve Limanları Umum Müdürlüğü kuruldu. Ülkenin yünlü mensucat ihtiyacını karşılamak üzere Hindistan, İngiltere ve Amerika'dan 9 bin ton yünlü kumaş getirilmesi için anlaşmaya varıldı.
8 Mart 1944	Paşabahçe Şişe ve Cam eklenen "pencere camı" yapacak bölümün inşaatı tamamlandı. Bu bölümde 500 işçi çalışacak. Yılda 500 bin metrekare cam üretilecek.
11 Mart 1944	Sümerbank tarafından kurulan İzmit Klor Alkali Fabrikası hizmete girdi.
15 Mart 1944	Varlık Vergisi Kanunu yürürlükten kaldırıldı. "Ticaretin tanzimi ve intikarla mücadele" için hazırlanan kararname çıktı. Buna göre kararnamede tüccarlar "İthalatçı, imalatçı, toptancı, ihracatçı ve perakendeci" olarak beş gruba ayrılıyor. Aynı gruplardan biri diğerine, imalatçı, toptancı ve ihracatçılar ithalatçılara, perakendeciler diğer gruplara mal satamayacak.
1 Mayıs 1944	Tokat'ta Gürmenek Barajı açıldı.
6 Mayıs 1944	İngiltere, bazı Türk ihraç mallarına ambargo koyduğunu açıkladı.
27 Mayıs 1944	"Yeni Türk harfleriyle ilk cumhuriyet altını" Darphane'de basıldı. Darphanede, Merkez Bankası için 10 bin adet altın basılacak. Diyarbakır-Beşiri Demiryolu ulaşıma açıldı.
2 Haziran 1944	Kazanç vergisi artırıldı. Buna göre kazanç vergisi mükellefleri ikamet ettikleri yerlerin bir yıllık kirası tutarında ek vergi ödeyecekler. İkamet ettiği yer, mükellefin kendisine aitse bu yerin bir yıllık kirası belirlenerek vergi tahakkuk ettirilecek.
4 Haziran 1944	Duyun-u Umumiye İdaresi ve Osmanlı borçları son buldu.
15 Haziran 1944	Karabük Demir Çelik Fabrikası sülfürik asit ve süperfosfat fabrikası üretime başladı.
26 Haziran 1944	İkinci emisyon ikinci tertip olarak Almanya'da bastırılan kağıt 50 kuruşlukların tedavüle çıkarılmasına ilişkin karar Resmi Gazete'de yayınlandı. Zirai Donatım Kurumu Kanunu TBMM'de kabul edildi.
14 Ağustos 1944	Beşiri-Garzan demiryolu ulaşıma açıldı.
22 Ağustos 1944	Halkapınar Dokuma Fabrikası'nın temeli atıldı.
3 Eylül 1944	Memur ve emeklilere "aynı yardım" yapılması kararlaştırıldı. Karara göre memur ve emeklilere üç ay için 45 lira yardım yapılacak. Mahsupları bu paradan yapılmak üzere 120 kuruştan 6'şar kilo şeker, 42 kuruştan da 12'şer kilo has un verilecek.
9 Eylül 1944	"Yapı ve Kredi Bankası" 1 milyon lira sermaye, 17 personelle 72 hissedar tarafından kuruldu. Bankanın kurucuları arasında işadamı kimya mühendisi Kazım Taşkent de bulunuyor. İzmir Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu açıldı.
16 Eylül 1944	"Ülker Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ" işadamları Sabri ve Asım Ülker tarafından kuruldu.
29 Ekim 1944	Fevzipaşa-Malatya-Diyarbakır-Kurtalan demiryolu işletmeye açıldı.
1 Kasım 1944	"Unlu gıda maddeleri imal yasağı" kaldırıldı.
15 Kasım 1944	Ticaret Bakanlığı, Amerika ile ilişkilerin geliştirilmesini sağlamak amacıyla bu ülkeye yapılacak ihracatta dolara yüzde 40 prim verilmesini kararlaştırdı. İthalatta ise yüzde 48 prim tahsil edilecek. Bu primlerin ödenmesi ve tahsili için Takas Limited Şirketi görevlendirildi.
19 Kasım 1944	Elazığ-Van demiryolu hattının temeli atıldı.
7 Aralık 1944	Türkiye Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi'ne (ICAO) katıldı. 52 devletin imzaladığı, "Şikago sözleşmesi" olarak da adlandırılan sözleşme, uluslararası sivil havacılık taşımacılığının güvenli ve düzenli bir şekilde yapılmasını sağlamak için uluslararasında işbirliğini öngörüyor. (Antlaşma 5 Haziran 1945'te TBMM tarafından onaylanacaktır).
27 Ocak 1945	Mutlu Akü ve Malzemeleri Sanayi kuruldu. Kuruluş akümülatör ve malzemesi üretiyor.
23 Şubat 1945	Türkiye-ABD ikili yatırım antlaşması imzalandı. Türkiye Almanya ve Japonya'ya savaş ilan etti. Türkiye-Afganistan "Kiralama ve ödünç verme antlaşması" imzalandı.
7 Mayıs 1945	Almanya'nın teslim olmasıyla İkinci Dünya Savaşı Avrupa'da sona erdi. Uzakdoğu'da ise Japonya hala savaşıyor.
2 Haziran 1945	Kastamonu Taşköprü'de Sümerbank'a ait Sulukilise Kendir Fabrikası'nın temeli atıldı.
7 Haziran 1945	Celal Bayar ve 3 arkadaşı (Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü) parti meclis grubu başkanlığına ortak bir önerge vererek parti tüzüğü ile bazı konularda değişiklik yapılmasını istediler. Çalışma Bakanlığı kuruldu. İlk Çalışma Bakanı Sadi Irmak oldu.
11 Haziran 1945	Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu TBMM'de kabul edildi.
12 Haziran 1945	CHP Meclis Grubu, 7 saat süren gizli toplantısında 'dörtlü takrir'i reddetti. İnönü "Bunu parti içinde yapmasınlar. Çıksınlar karşımıza geçsinler teşkilatlarını kursunlar ve ayrı bir parti olarak mücadeleye girsinler" diyerek, yeni bir parti kurulmasına yeşil ışık yaktı.
22 Haziran 1945	İller Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.
26 Haziran 1945	Türkiye, San Fransisko'da Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı imzaladı.
27 Haziran 1945	İş Kazaları Sigortası, İş Hastalıkları ve Doğum Yardımı Kanunu kabul edildi.
1 Temmuz 1945	Toprak Dağıtma Genel Müdürlüğü kuruldu.
6 Temmuz 1945	Ulaştırma Bakanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi.
9 Temmuz 1945	İşçi Sigortaları Genel Müdürlüğü'nün kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi.
18 Temmuz 1945	Çok partili demokratik yaşamın ilk adımı : İstanbul'da işadamı Nuri Demirağ, Hüseyin Avni Ulaş ve Cevat Rifat Atılhan'la birlikte "Milli Kalkınma Partisi"ni kurdu.
29 Temmuz 1945	Ereğli Limanı'nın temeli atıldı.
6 Ağustos 1945	Savaşı sürdüren Japonya'yı teslim olmaya zorlamak amacıyla Amerika tarafından Hiroşima kentine ilk atom bombası atıldı. Şehirde 10 kilometrekarelik alan yerlebir olurken, 66 bin kişi öldü, 70 bin kişi yaralandı.
9 Ağustos 1945	İkinci atom bombası Japonya'nın Nagasaki kentine atıldı. 37 bin kişi öldü, 40 bin kişi de yaralandı.
10 Ağustos 1945	Japonya teslim olmayı kabul etti. II. Dünya Savaşı sona erdi.
14 Ağustos 1945	Japonya teslim oldu.
15 Eylül 1945	Yaşar Holding kuruldu. İzmir ve çevresinde gıda boya ve kimya ağırlıklı hemen hemen her sektörde faaliyetini sürdüren kuruluş Türkiye'nin toplam ihracatında önemli bir paya sahip bulunuyor.
21 Ekim 1945	Cumhuriyetin dördüncü genel nüfus sayımı yapıldı. Nüfusumuz 18 milyon 790 bin 174 kişi olarak belirlendi.
15 Kasım 1945	Yaklaşık 90 yıldan beri İstanbul Boğazı'nda vapurla yolcu taşımacılığı yapan "Şirketi Hayriye" adındaki kuruluş devlet tarafından satın alındı. 17 Ocak 1851 günü Osmanlı Devleti'nde yerli sermayeye dayalı olarak kurulan ilk anonim şirket olan Şirketi Hayriye ilk hattını Üsküdar'a açmış, bunu daha sonra Boğaz'ın çeşitli semtlerine yapılan seferler izlemişti.
4 Aralık 1945	Filyos-Hisarönü Ateş Tuğla Fabrikası'nın temeli atıldı.
29 Aralık 1945	"Takas Limited Şirketi"nin görevleri Merkez Bankası'na devredildi.
7 Ocak 1946	CHP içindeki muhalefetten doğan "Demokrat Parti" Ankara'da kuruldu. Kurucuları "Dörtlü Takririn" sahipleri. Bir gün sonra da partinin genel başkanlığına Celal Bayar seçildi.
23 Ocak 1946	Toprak mahsulleri vergisi kaldırıldı.
29 Ocak 1946	Çalışma Bakanlığı Kanunu TBMM'de kabul edildi.
27 Şubat 1946	Amerika ile askeri yardım antlaşması imzalandı.
15 Mart 1946	4837 sayılı kanunla "İş ve İşçi Bulma Kurumu" kuruldu.
5 Nisan 1946	Dönemin en güçlü savaş gemisi Missouri'nin İstanbul Limanı'na gelmesiyle Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni bir dönem başladı.
25 Nisan 1946	Türkiye Garanti Bankası kuruldu. Kuruluş Doğuş grubu içerisinde bankacılık hizmeti veriyor.
14 Mayıs 1946	"Türkiye Sosyalist Partisi" kuruldu. Başkanı Esat Adil Müstecaplıoğlu.
20 Mayıs 1946	Türkiye, UNESCO Antlaşması'nı onayladı.
24 Mayıs 1946	Türkiye Sosyalist İşçi Partisi kuruldu.
31 Mayıs 1946	Van ve Hınıs'ta meydana gelen 6 şiddetindeki depremde 839 kişi öldü, 3 bin ev yıkıldı.
5 Haziran 1946	TBMM'de kabul edilen "Milletvekili Seçim Kanunu" ile "çift dereceli seçim" tarihe kavuştu.
14 Haziran 1946	Türkiye Emlak Kredi Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.
17 Haziran 1946	İstanbul'da "Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi" kuruldu. Kurucuları arasında Ethem Ruhi Balkan, Necmettin Deliorman bulunuyor.
20 Haziran 1946	Kurucuları arasında Dr. Şefik Hüsnü Deymer'in de bulunduğu "Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi" ile, "Yalnız Vatan İçin Partisi" kuruldu.
21 Haziran 1946	Türkiye Garanti Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi. Rize Çay Fabrikası'nın temeli atıldı.
1 Temmuz 1946	Elazığ-Palu demiryolu ulaşıma açıldı.
8 Temmuz 1946	Trabzon Limanı'nın temeli atıldı.
10 Temmuz 1946	Çatalağzı Elektrik Santralı işletmeye açıldı.
21 Temmuz 1946	Türkiye'de muhalefetin de katıldığı ilk tek dereceli milletvekili genel seçimleri yapıldı.
9 Ağustos 1946	İnebolu Limanı inşaatına başlandı.
20 Ağustos 1946	Erzurum'da meydana gelen depremde 330 kişi öldü.
31 Ağustos 1946	Türkiye ile Fransa arasında "Ticaret ve Ödeme Antlaşması" imzalandı.
7 Eylül 1946	Cumhuriyet tarihinin ilk büyük devalüasyonu yapıldı. Bir Amerikan Doları'nın değeri 131.5 kuruştan 280 kuruşa yükseltildi. (7 Eylül kararları)
9 Eylül 1946	Üç büyük kentte (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) ekmek dağıtımında uygulanmakta olan karne yönetimine son verildi. Ekmek karnesi uygulamasına 1942 yılı Ocak ayı içinde başlamıştı.
2 Aralık 1946	III. Milli Eğitim Şûrası toplandı.
4 Aralık 1946	Erzurum Ticaret Borsası kuruldu.
16 Aralık 1946	"Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi" ile Türkiye Sosyalist Partisi ve İstanbul'da yayınlanan altı gazete kapatıldı.
19 Şubat 1947	Türkiye, Uluslararası Para Fonu'na (IMF) kabul edildi.
20 Şubat 1947	İşçi ve işveren sendikalarının kurulmasına ilişkin yasa kabul edildi.
12 Mart 1947	ABD'nin Yunanistan'la birlikte Türkiye'ye yardım yapacağı açıklandı. Bu yardımdan ilerde "Marshall yardımı" olarak sözedilecek.
22 Nisan 1947	ABD Senatosu, Türkiye'ye 100 milyon dolarlık yardımı kabul edildi.
20 Mayıs 1947	Rize Çay Fabrikası üretime başladı.
22 Mayıs 1947	Maliye Bakanlığı yabancı sermayenin dış transferinde yetkili kılındı.
29 Mayıs 1947	Rize Çay Fabrikası ürünlerinden 20 tonluk ilk ihracat yapıldı.
7 Temmuz 1947	Gaziantep Şarap Fabrikası üretime başladı.
12 Temmuz 1947	Türk-ABD Yardım Antlaşması imzalandı.
21 Eylül 1947	Kozlu'daki kömür ocaklarında grizu patlaması sonucu 48 işçi öldü.
16 Aralık 1947	Palu Genç demiryolu ulaşıma açıldı.
1 Ocak 1948	Çobanbey-Nusaybin ve Derbesiye-Mardin demiryolları devletleştirildi.
30 Ocak 1948	Adana'da yeni bir banka "Akbank" kuruldu. Sermayesi 5 milyon 700 bin lira olan bankanın kurucuları Hacı Ömer Sabancı ile Çukurovalı genç işadamları. Adı "Adana'daki Kayserililer" sözcüklerinin başharflerinden oluşan bankanın genel merkezi 1954 yılında İstanbul'a nakledilecek.
21 Şubat 1948	Türkiye'de ilk yerli ampulü üretecek "General Elektrik Türk Anonim Ortaklığı"nın kuruluşuna Bakanlar Kurulu tarafından izin verildi. Kuruluş sermayesi 3 milyon olan şirketin ortakları Türkiye İş Bankası AŞ, International General Electric Company, Vehbi Koç, Fazıl Öziş ve Türk Tecim Anonim Sosyetesi.
23 Mart 1948	ABD Senatosu Türkiye'ye 75 milyon dolar yardım yapılmasını kararlaştırdı.
15 Nisan 1948	"Avrupa İktisadi İşbirliği Kuruluş Belgesi" Paris'te Türkiye'nin de katıldığı 16 devlet arasında imzalandı.
1 Mayıs 1948	Hürriyet Gazetesi Sedat Simavi yönetiminde yayın hayatına girdi. Kuruluş 20 Aralık 1960 tarihinde anonim şirket oldu. Yayın alanında faaliyet gösteriyor.
3 Haziran 1948	Amasya'yı sel bastı, 92 kişi boğularak canverdi.
8 Temmuz 1948	Toprağı olmayan üreticilere Hazine topraklarının dağıtımını öngören kanun kabul edildi. Türkiye'nin OEEC'ye ilişkin sšzleşmenin onaylanması hakkında kanun TBMM'de kabul edildi. OEEC 1960'da yerini OECD'ye bırakacaktır.
19 Temmuz 1948	"Millet Partisi" kuruldu.
22 Temmuz 1948	16 yaşından küçük çocukların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaklandı.
2 Ağustos 1948	Narlı-Maraş demiryolu hattı ulaşıma açıldı.
16 Ağustos 1948	"Türkiye Genel Sigorta AŞ" kuruldu.
30 Ekim 1948	Ankara Etimesgut'da kurulan "uçak motor fabrikası" hizmete girdi.
6 Kasım 1948	Köprüağzı-Maraş demiryolu ulaşıma açıldı.
23 Kasım 1948	İstanbul'da Türkiye İktisat Kongresi toplandı.
10 Aralık 1948	Türkiye, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ni imzaladı.
4 Nisan 1949	Kuzey Atlantik Paktı (NATO) kuruldu. Bu konudaki antlaşma Washington'da 12 ülkenin temsilcileri tarafından imzalandı.
5 Mayıs 1949	Avrupa Konseyi 10 devletin katılımıyla Strasbourg'da kuruldu.
20 Mayıs 1949	Filyos Ateş Tuğla Fabrikası kuruldu. Zonguldak'ın Filyos ilçesinde kurulu olan ve ateş tuğla adı verilen dayanıklı tuğla üretimi yapan fabrika uzun süre Sümerbank'ın bünyesinde faaliyet gösterdikten sonra geçtiğimiz yıl özelleştirildi.
24 Mayıs 1949	Güney Demiryolları Anonim Ortaklığı tüm tesisleriyle birlikte Devlet Demiryolları'na devredildi.
31 Mayıs 1949	Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatı kuruldu.
1 Haziran 1949	Sümerbank "Nazilli Basma Sanayi Müessesesi" kuruldu.
2 Haziran 1949	Mali yılbaşının 1 Mart'a alınmasına ilişkin kanun kabul edildi.
3 Haziran 1949	Gelir Vergisi Kanunu yürürlüğe girdi.
8 Haziran 1949	Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kuruluş Kanunu kabul edildi.
6 Temmuz 1949	"Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü" kuruluş kanunu kabul edildi.
12 Temmuz 1949	Muş Devlet Üretme Çiftliği kuruldu.
8 Ağustos 1949	Türkiye ve Yunanistan, Strasbourg'ta yapılan toplantıda Avrupa Konseyi üyeliğine kabul edildi.
16 Ağustos 1949	Erzurum kombinasının temeli atıldı.
17 Ağustos 1949	Erzurum, Bingöl ve ilçesi Karlıova'da 6.7 şiddetindeki depremde 450 kişi öldü, 1500'ü aşkın ev yıkıldı.
21 Eylül 1949	Erzurum-Hasankale demiryolu ulaşıma açıldı.
12 Aralık 1949	TBMM, Avrupa Konseyi'ne katılma kararını onayladı.
28 Aralık 1949	Yeni Ankara-Konya karayolu ulaşıma açıldı.
2 Ocak 1950	Gelir Vergisi Kanunu'nun uygulanmasına başlandı.
4 Ocak 1950	Hastalık Sigortası Kanunu kabul edildi.
7 Ocak 1950	Karabük Demir Çelik İşletmeleri'nde yeni kurulan "Zeynep" adındaki yüksek fırın ateşlendi.
16 Şubat 1950	Tek dereceli gizli oy ve açık tasnif esaslarını taşıyan çoğunluk sistemine dayalı Seçim Kanunu kabul edildi.
1 Mart 1950	Maliye Bakanlığı özel sektörün 300 milyonu geçmeyen borçlarına kefil oldu.
8 Mart 1950	"Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu" kuruluş kanunu kabul edildi. Türkiye Ticaret Odaları Borsaları Birliği Kanunu kabul edildi.
13 Nisan 1950	"Vakıflar Bankası" kuruldu. Bankanın kuruluş sermayesi 50 bin lira.
19 Nisan 1950	Susurluk Şeker Fabrikası'nın temeli atıldı.
3 Mayıs 1950	Milliyet Gazetecilik şirketi kuruldu. Kuruluş 16 Ocak 1960'ta anonim şirket oldu. Dergi, gazete ve kitap yayını yapıyor.
14 Mayıs 1950	Milletvkili genel seçimleri yapıldı. Seçimi ezici bir çoğunlukla kazanan Demokrat Parti, tam 27 yıl süren tek parti dönemine son vererek iktidara geldi.

[Geri]      [İleri]